Veel erotische verhalen zijn zogenaamde ‘short stories’; verhalen van ergens tussen 6 en 300 woorden. Langere verhalen of romans bestaan uit meerdere hoofdstukken. Hoe dan ook, een verhaal is meestal opgebouwd uit een of meerdere ‘scènes’. Maar wat is een goede scène? Waar begint een scène en waar eindigt die? In deze episode behandelen we de onderdelen van een goede scene.

Wat is een scène?

Een scène is een deel van je verhaal waarin een of meerdere personages actie ondernemen of een dialoog voeren. Een scène speelt zich meestal op één locatie af en wordt vertelt vanuit het gezichtspunt van één persoon. Een verhaal kan één scène of vele scènes bevatten.

Een belangrijk element van een scene is de actie. En met actie bedoelen we niet een achtervolging of een schietpartij, maar een gebeurtenis die van belang is om het verhaal voort te stuwen.

Een verhaal is als een aaneengeregen kralenketting, waarbij elke kraal een scène is. Maar soms is één scène al zo krachtig dat het kan volstaan als een verhaal op zichzelf.

Doel van een scène

Een personage wil in de scène iets voor elkaar krijgen (een doel). Als de personage moeite heeft om dat doel te bereiken, dan is er sprake van een conflict (daar komen we in een andere episode op terug). Hierdoor ontstaat een spanning die bij de lezer de vraag op roept ‘zal het het personage lukken om zijn doel te bereiken?’ Aan het einde van je verhaal, of aan het einde van de scène, is er een climax die antwoord geeft op deze vraag.

Start met de worp van de steen…

De Amerikaanse toneelschrijver Jacob M. Appel zei ooit: ‘Start met de worp van de steen, niet met de aanloop tot de worp’. Begin je verhaal niet met uitleg over wat er allemaal aan de actie is voorafgegaan. Dit wordt ook wel ‘backstory’ genoemd. Backstory is wat er met je personage is gebeurd voor het begin van het verhaal en dat de beslissingen die je personage maakt beïnvloedt. In feite is dat de hele levensloop van je personage, maar dat wil nog niet zeggen dat je dit allemaal aan je lezer moet meegeven. Backstory wordt gezien als saai en overbodig, omdat de lezer dit vaak zelf wel kan invullen.

Appel bedoelde met ‘start met de worp van de steen’ dat je een scène laat beginnen op het moment dat er iets met je personage gebeurt dat zijn leven of emoties beïnvloedt. Vergelijk het met een detectiveverhaal. Dat begint vaak met de vondst van het lijk, niet met de aanloop tot de moord. Ook een erotisch verhaal kun je beginnen waar de actie start, of zelfs daarna! Schrijf niet over de voorbereiding voor een gebeurtenis, maar over de gebeurtenis zelf.

Start daarom je verhaal op het punt dat er iets drastisch verandert in het leven van je personage. Stort je personage direct in de actie.

Waar begint een scène en waar eindigt die?

Een scène – en dit gaat ook op voor een ‘short story’ – begint zo laat mogelijk en eindigt zo vroeg mogelijk. Het beste is dat uit te leggen aan de hand van een voorbeeld:

1. Janine leerde Kees kennen via een dating app. Ze hebben een tijd lang contact via de app. Het contact wordt steeds intiemer. Hun gesprekken worden al gauw zo intiem dat ze besluiten om ergens af te spreken
2. Op de bewuste dag kleedt Janine zich – na een uitgebreide douchebeurt – in haar meest sexy lingerie. Ze neemt de trein naar de stad waar ze hebben afgesproken.
3. Eenmaal aangekomen in het hotel haalt ze de sleutel op bij de hotelbalie en ze neemt de lift naar de 10e verdieping.
4. Janine gaat de hotelkamer binnen. Op bed ligt een tasje en een briefje. Op het briefje staat de instructie dat ze zichzelf met de boeien uit het tasje moet vastbinden aan het bed en dat ze de blinddoek uit het tasje op moet doen.
5. Janine twijfelt maar besluit mee te gaan in het spel. Ze hoort iemand binnenkomen. Die begint haar uit te kleden en bevredigt haar oraal.
6. De persoon (is het Kees?) zegt na afloop dat hij de boeien los zal maken, maar dat ze 200 seconden moet wachten voordat ze het masker afzet. Janine doet wat gevraagd wordt. Als ze het masker afzet, is de man verdwenen.
7. Janine gaat douchen en haalt een fles wijn uit de minibar.
8. Als ze is uitgerust, gaat ze weer met de trein terug naar huis. In de trein denkt ze terug aan de gebeurtenissen van de dag.
9. Dan gaat ze boodschappen doen en maakt eten voor haar man en haar kinderen.

Het bovenstaande is een zogenaamde chronologie; de volgorde van alle gebeurtenissen. Voor een goede scène, of voor een goed kort verhaal, heb je niet alle stappen uit de chronologie nodig. De eerste paar stappen en de laatste paar, zijn niet interessant voor de lezer. Vrijwel altijd kan het begin en het einde weggelaten worden.

In het voorbeeld hierboven zou je bijvoorbeeld prima kunnen beginnen bij stap 4. De lezer kan zelf wel bedenken dat Janine met de trein is gekomen en dat het logisch is dat ze de sleutel bij de balie heeft opgehaald en met de lift naar boven is gegaan. Ook het einde – zeg maar alles na stap 6 – kan rustig worden weggelaten. De lezer kan zelf wel aanvoelen en invullen dat deze stappen zouden volgen.

Eventueel kan een volgende scène antwoord geven op de vraag hoe de relatie met Kees verder verloopt, of hoe Janine omgaat met deze nieuwe ervaring.

Hoe backstory verwerken in je scène?

Vaak kun je backstory achterwege laten, vooral als het alleen achtergrondinformatie is. Soms kun je tussen de regels door op impliciete wijze duidelijk maken wat de achtergrond is. Is je personage een succesvolle zakenvrouw? Dan kun je natuurlijk haar hele CV opnemen, of je laat haar in een dure auto de oprijlaan van haar eigen bedrijfspand oprijden.

De handelingen moeten vooral logisch zijn. Als je het gevoel hebt dat je een handeling of een beslissing moet uitleggen, dan kun je een flashback, een herinnering die iets triggert, of een dialoog gebruiken om achtergrond informatie te geven. Maar doe dat pas op het moment dat dat nodig is, en niet als inleiding op je verhaal.

Waarom is dit zo lastig?

Veel schrijvers hebben moeite met dit principe. Ikzelf ook. Dat is niet zo gek, omdat in ons hoofd we deze chronologie nodig hebben om onze fantasie vorm te geven. Het helpt ons als auteur om de gebeurtenis zin te geven, of om het logisch te laten zijn. Daarom schrijven we vanaf waar we zijn begonnen met nadenken over het verhaal. Maar voor de lezer is de backstory en de afronding saai. Een lezer wil spanning, conflict en voortgang.

Andere schrijvers willen spanning opbouwen en niet meteen overgaan tot de actie (of, in het geval van een erotisch verhaal: de seks). Doe dat dan niet door veel backstory te geven, maar rijg een kralenketting door meerdere scènes achter elkaar te zetten. Elke scène begint dan zo laat mogelijk en eindigt zo vroeg mogelijk en bevat actie en een impliciet doel.

Het verschil tussen een scène en een verslag

Vaak zijn erotische verhalen van beginnende schrijvers een soort technische beschrijving van wat er gebeurde. ‘Eerst deed hij dit. Daarna dat. En tenslotte deed hij nog iets’. Het leest als een verslag en lezers vinden dat saai. Vertel de lezer uitsluitend dingen die hij niet zelf kan invullen.

Zeker in een short story wil je zo weinig mogelijk woorden ‘vuil maken’ aan dingen die er eigenlijk niet toe doen. Laat de lezer raden wat er aan vooraf is gegaan en wat er daarna nog gaat gebeuren.

In een scène laat je zien wat de personages doen, zeggen, denken en voelen. In een verslag geef je een samenvatting van feiten.

Nog wat laatste tips

Zoek iets kleins dat exemplarisch is voor iets groots. De relatie tussen een submissive en een dominant is complex en je zou daar een encyclopedie mee kunnen vullen. Maar het afsluiten van een metalen halsband met een hangslotje geeft die relatie misschien nog wel het beste weer. Zoek naar zo iets kleins en gebruik dat om te hinten naar iets groters, zonder dat helemaal uit te leggen.

Bied de lezer iets om nader in te vullen. Focus op een krachtig beeld, waardoor de lezer direct een voorstelling heeft van het totaal. Bijvoorbeeld een bloederig laken, een roestige ketting, een stapeltje lingerie op de vloer. Dergelijke plaatjes zeggen meer dan 1.000 woorden.

Elementen van een goede scène zijn:

• De scène heeft een doel en een verlangen, bijvoorbeeld: Anna is op zoek naar liefde, Peter wil zijn geliefde verrassen. Een scène moet het verhaal voortstuwen.
• Elke scène biedt nieuwe informatie aan de lezer. Als je verhaal uit meerdere scènes bestaat, dan is elke scène een stukje van de puzzel
• Een spannende scène bevat een realistisch conflict. Dat kan zijn een intern conflict bij de hoofdpersoon, die bijvoorbeeld iets doet dat buiten zijn of haar comfortzone ligt. Of een conflict tussen twee personen, bijvoorbeeld omdat hun doelen conflicteren.
• Een scène draagt bij aan de ontwikkeling van het personage en aan de emoties die de scène oproept bij de personages.
• In en goede scène gebruik je ‘show – don’t tell’
• Een scène begint laat: op het moment dat er iets gebeurt dat voor de personages een verandering is. En eindigt vroeg: het laat de lezer achter met een vraag (wat gebeurt er daarna) of een antwoord (is het Anna gelukt de liefde te vinden, heeft Peter zijn vriendin kunnen verrassen?)
• Elke scène is een miniverhaal op zichzelf. Soms is een short story slechts één scène. Een roman is een aaneenschakeling van scènes.
• Meestal speelt een scène zich af op één locatie en is het geschreven vanuit het gezichtspunt van één personage. Bijvoorbeeld: in scène 1 zitten Els en Kees op de veranda te flirten en in scène 2 zitten de ouders van Els zich in hun slaapkamer zorgen te maken omdat Els nog niet thuis is.

De opdracht

Voor deze episode luidt de opdracht: Schrijf een scène die begint ná de seks. Was de seks goed? Was het ‘soort van okay’? Of juist heel slecht? Zijn de personages daar eerlijk over? Denk vooral aan de ‘actie’: wat doen en zeggen de personages? Bedenk voor jezelf wat het doel is van de scène, waar het zich afspeelt en wat het conflict is. Maak dat impliciet duidelijk in je verhaal. Gebruik maximaal 300 woorden.

Alle deelnemers die zich hebben opgegeven voor ‘Zin’, krijgen en email met nadere instructies. Heb je je opgegeven, maar geen mail ontvangen? Kijk dan in je ‘ongewenste mail’ (spam), of neem contact met ons op. Wil je ook meedoen, kijk dan op deze pagina voor meer informatie.