Schrijftips: Personageschets - Naughty Business Report

Iedereen die weleens een (erotisch) verhaal schrijft, heeft te maken met personages. Toen ik jurylid was voor de ‘Smut Marathon’ (een Engelstalige schrijfwedstrijd voor erotica), werden de deelnemers uitgedaagd om een karakterschets te maken met imperfecties. Een personageschets maakt vaak onderdeel uit van je verhaal, om de personages beter te leren kennen.

Opdracht: Schrijf een personageschets van een karakter met een imperfectie

De opdracht was:

Schrijf een erotische personageschets van een ‘imperfect’ karakter.

‘Imperfect’ is tussen haakjes gezet, omdat de deelnemers zelf mochten bepalen hoe ze dat wilden interpreteren. Het moest in ieder geval duidelijk een personage zijn die niet alles mee had. Vanuit de organisatie werd de auteurs meegegeven dat het de bedoeling was om het personage te leren kennen in maximaal 200 woorden en dat de lezer na het lezen daarvan een duidelijk beeld moest hebben van die persoon.

Tips voor het schrijven van een personageschets

Een personageschets is een manier om een personage voor te stellen aan de lezer. Je wilt dat de lezer een beeld kan schetsen in zijn hoofd: hoe het personage praat, hoe het dingen doet en waarom. Het moet een korte momentopname zijn die representatief is voor het personage. Voor een goede personageschets moet je de details zorgvuldig onthullen en je moet bedenken welke emotie ze bij de lezer moeten losmaken, zonder al te veel weg te geven. De lezer moet zijn eigen conclusies kunnen trekken.

Het schrijven van een personageschets is niet gemakkelijk. Vooral niet als het een personage is met imperfecties en al helemaal niet als het ook nog eens erotisch moet zijn. En dat allemaal in slechts 200 woorden. Ga er maar aan staan.

Veel auteurs maken personageschetsen die ze niet publiceren, als voorbereiding voor een verhaal. Ze doen dat om voor zichzelf uit te diepen wat de motivatie is voor het handelen. Hoe ziet het personage er uit? Wat zijn zijn angsten, waar is hij op uit? Dit helpt je om te kunnen bepalen wat je personage zou doen in een bepaalde situatie. Doe research. Zoek bijvoorbeeld naar beschrijvingen van mensen met hetzelfde beroep, of achtergrond.

Maar in een verhaal zelf, kun je op subtiele wijze ook een personage introduceren. Als je een goed voorbeeld wilt, hoe je dat kunt doen, kijk dan eens naar The Shawshank Redemption en let op de manier waarop ‘Red’ (Morgan Freeman) het personage Andy Dufresne aan het publiek voorstelt. In de film gebeurt dit door een voiceover, die Morgan Freeman’s stem op slag wereldberoemd maakte. Hier zijn een paar quotes uit de film, uitgesproken door Red:

“In 1966, Andy Dufresne escaped from Shawshank prison. All they found of him was a muddy set of prison clothes, a bar of soap, and an old rock hammer, damn near worn down to the nub. I remember thinking it would take a man six hundred years to tunnel through the wall with it. Old Andy did it in less than twenty.” Deze korte introductie vertelt niet alleen veel over Andy, maar laat ook de bewondering van Red voor Andy zien.
“Oh, Andy loved geology. I imagine it appealed to his meticulous nature. An ice age here, million years of mountain building there. Geology is the study of pressure and time. That’s all it takes, really. Pressure, and time. That and a big goddamn poster. Like I said, in prison, a man will do almost anything to keep his mind occupied. Turns out Andy’s favorite hobby was totin’ his wall out into the exercise yard, a handful at a time. I guess after Tommy was killed, Andy decided he’d been here just about long enough.” Hier vertelt Red wat de achtergrond is van Andy. Hoe is hij op het idee gekomen om te ontsnappen en hoe hij (wellicht) meer wist over de manier waarop hij dat kon doen.
“Andy did like he was told; buffed those shoes to a high mirror shine. The guards simply didn’t notice. Neither did I… I mean, seriously, how often do you really look at a man’s shoes? Andy crawled to freedom through five hundred yards of shit-smelling foulness I can’t even imagine- or maybe I just don’t want to. Five hundred yards… that’s the length of five football fields; just shy of half a mile.” Door een paar details weer te geven, laat Red zien hoe onopvallend Andy was en hoe dat hem heeft geholpen om te ontsnappen.
“Andy Dufresne, who crawled through a river of shit and came out clean on the other side. Andy Dufresne, headed for the Pacific. Those of us who knew him best talk about him often. I swear, the stuff he pulled… Sometimes it makes me sad, though, Andy being gone. I have to remind myself that some birds aren’t meant to be caged. Their feathers are just too bright and when they fly away, the part of you that knows it was a sin to lock them up does rejoice, but still, the place you live in is that much more drab and empty now that they’re gone. I guess I just miss my friend.” In deze tekst laat Red nogmaals zijn bewondering zien voor zijn vriend Andy.

De manier waarop de auteur van Rita Hayworth and The Shawshamk Redemption (Steven King) het personage Andy Dufresne voorstelt aan het publiek, is door hem door een ander te laten beschrijven. Dat is slechts één manier om dat te doen. Een andere veelgebruikte manier is om een ontmoeting te beschrijven, bijvoorbeeld tussen de verteller en de hoofdpersoon. Die ontmoeting moet dan representatief zijn voor het handelen van het personage. Ook kun je in je verhaal regelmatig gezichtsuitdrukkingen, de manier van spreken of bewegen, de kleding en bepaalde ‘maniertjes’ beschrijven, die typisch zijn voor je personage.

Het perfecte van imperfectie

In deze opdracht werd nadrukkelijk gevraagd om het personage dat beschreven werd enige imperfectie mee te geven. Als jurylid was ik erg blij met die toevoeging. Waarom? In veel erotica zijn de hoofdpersonen perfect. Ze hebben een geweldig lichaam, wonen in de mooiste villa’s, rijden dure autos en hebben altijd zin in seks. In een erotische fantasie kan dat opwindend zijn, maar om te lezen is dat vaak behoorlijk saai.

Niemand is perfect. En dat maakt ons allen uniek en interessant. Onze imperfecties vertellen een verhaal, wie we zijn, wat ons motiveert of onzeker maakt en hoe we ons gedragen. Die imperfecties kunnen van verschillende aard zijn:

Fysiek: Wanneer heb jij voor het laatst seks gehad met een model? Nou dan! Durf je personage een of meer lichamelijke imperfecties mee te geven, die er toe doen voor het gedrag van dat personage. Misschien is haar buikje iets waarvoor zij zich schaamt, of is zijn lengte iets dat hij probeert te compenseren met arrogantie? Welk verhaal zit er achter dat litteken en kan je personage eigenlijk wel iets zien als hij zijn bril afzet in de slaapkamer? Vaak lijken kleine lichamelijke gebreken onbelangrijk, maar ze kunnen leiden tot conflicten die je verhaal een bepaalde wending kunnen geven.
Karakter: Niet alle imperfecties zijn lichamelijk. Soms zijn de mensen die er het mooist uitzien, de grootste arrogante klootzakken. Bedenk echter wel dat als je personage een slecht karakter heeft, waar dat vandaan komt? Is hij vervreemd van de wereld, had hij een slechte jeugd? Een slecht karakter is alleen interessant als de lezer zich kan verplaatsen. Niemand is alleen slecht.
Socio/demografie: Imperfectie kan ook in de achtergrond zitten van je personage. Heeft hij een ander geloof, ras, afkomst, opleidingsniveau? En wat betekent dat voor de relatie die je personage heeft met zijn of haar geliefde? Denk aan de rijke man en de prostituee in de film Pretty Woman. Wat is de achtergrond van je personage en wat zegt dat over het gedrag?
Normen en waarden: Imperfectie kan ook in gedrag zitten. Soms doen mensen dingen die door de maatschappij als verwerpelijk worden beschouwd. Toch is dit een lastige imperfectie, want wat de een beschouwd als verwerpelijk, is voor de ander volkomen acceptabel. Als je personage bijvoorbeeld vreemdgaat, zal dat voor sommige lezers choquerend zijn, maar voor anderen helemaal niet.

Imperfecties kunnen je personage interessant maken, maar dat gebeurt niet vanzelf. Dat worden ze alleen als ze van belang zijn voor het plot en voor het gedrag van je personages. Beschrijf daarom niet alleen wat de imperfecties zijn, maar laat ook zien hoe je personages daarop reageren.

Like?

[#0 / Avg 0]