In 2008 verscheen het boek ‘Blood and Rage: A Cultural History of Terrorism’, geschreven door historicus Michael Burleigh. Hij beschrijft daarin de opvallende overeenkomsten die er zijn tussen de jihadistische video’s over martelaarschap en porno. Het boek gaat er niet al te diep op in, maar de structuur van beide genres is gelijk, zelfs tot aan de climax; in het geval van de jihadistische video is dat het moment dat de bom afgaat of een slachtoffer wordt onthoofd.
In een artikel in The Atlantic analyseert journalist Simon Cottee de ISIS propaganda films die afgelopen zomer verschenen op het web. Je weet wel, die met de onthoofding van journalisten James Foley en Steven Sotloff. Cottee vindt de pornografische kwaliteit van deze video’s opvallend. Daarmee doelt hij op het primititeve, zinloze en obscene karakter dat hij meent ook in porno te herkennen. Een andere vergelijking is dat ze eenvoudig te benaderen zijn; letterlijk met een muisklik. De video’s hebben een aantrekkingskracht op aanhangers en hebben daarom vooral als doel medestanders te rekruteren. Maar is deze vergelijking terecht?
Gonzo
Jihadisten zijn felle tegenstanders van de Westerse modernisering. Ze vervloeken haar zielloosheid, corruptie, materialisme en verdorvenheid. Dat weerhoud hen er echter kennelijk niet van om de Westerse moderne techniek te gebruiken. Of het nu gaat om het wapenarsenaal of moderne communicatietechnologie. En blijkbaar weerhoudt het hen er ook niet van om naar porno te kijken, gezien de stapels die er in Osama bin Laden’s huis in Abbottabad zijn aangetroffen na zijn dood in mei 2011.
Hoe dan ook, de jihadistische hard core films hebben vergelijkenissen met porno. In porno zijn er in grote lijnen twee stromingen: Die met een verhaallijn (films waarin getoond wordt waarom mensen neuken) en zogenaamde ‘gonzo’ (films waarin mensen neuken). En die zelfde tweedeling zien we terug in jihadistische propaganda. Er zijn films met een verhaallijn, uitleg, geweld waarvan het doel wordt benadrukt. En er zijn films waarin gewoon recht-toe-recht-aan gewelddadigheid en moord voorkomt.
Maar dit soort films zijn niet nieuw. In de jaren ’90 waren er al Palestijnen die vertelden dat hun familie was vermoord door Israëliërs. Je wist al hoe de film zou eindigen en ook waarom, want het was de man die in de camera keek en zijn verhaal deed, die zichzelf later op zou blazen. Dit ’toewerken naar de climax’ zien we zowel in gonzo porno als in jihadistische video’s.
In ‘The Road to Martyrs’ Square’, van Anne Marie Oliver en Paul F. Steinberg’s leggen ze uit dat deze terroristen zich niet zien als een wraakzuchtige ninja, maar mer als een soort filmster. Misschien zelfs een sekssymbool. In ieder geval een romantisch figuur. Martellaarsfilms houden deze illusie in stand.
In het begin van deze eeuw zagen we meer gonzo-achtige producties uit Irak. Korte filmpjes (soms maar een paar seconden) die amateuristisch waren opgenomen en gemonteerd. Ze lieten aanslagen zien, maar vertelden weinig over het waarom van de aanvallen. In plaats daarvan zien we de climax in herhalingen een paar keer achter elkaar. Iets wat ook in gonzo porno niet ongebruikelijk is. Dergelijke films ‘vieren’ de dood van de tegenstander. Ze verheerlijken vernietiging je kunt horen hoe de cameraman in vervoering raakt van wat hij laat zien. Daarmee is direct een gelijkenis met het gonzo genre POV (point of view) porno te maken. Gonzo porno en dergelijke korte filmpjes van aanslagen zijn beiden bedoeld voor een publiek met een korte aandachtsspanne.
ISIS’ video waarop te zien is hoe Sotloff wordt onthoofd is het meest recente voorbeeld van een korte gonzo-achtige productie. Zowel in dit filmpje als in die van Foley’s executie geeft de beul een korte toelichting (“I’m back, Obama, and I’m back because of your arrogant foreign policy towards the Islamic State, because of your insistence on continuing your bombings”) maar de focus ligt niet zozeer op de rationio dan wel op de zaagbeweging die eindigde in de onthoofding.
Vernedering
ISIS voegt echter nog een nieuw element in hun jihadistische video’s: vernedering. In de foto’s en video’s laten ze steeds vaker verminkingen zien die met eigen mobieltjes zijn gemaakt. Kort geleden zette Abdel Majed Abdel Bary, een 23-jarige rapper uit Londen die misschein wel de gemaskerde man is op de video’s van Foley en Sotloff, een foto op Twitter waarop hij een hoofd omhoog houdt. Hij schrijft er bij: “Chillin’ with my homie or what’s left of him.”
Walter Laqueur, een fameuze historicus en auteur van divesre terrorisme onderzoeken beschrijft de barbarizering van terrorisme. De vijand moet niet alleen vernietigd worden, maar hij moet ook kwellend lijden. Terrorisme is theater, schreef Brian M. Jenkins 40 jaar geleden. Wist hij veel dat het zo eenvoudig zou zijn om een podium te creëren voor radicale eenheden.
Verschillen met porno, overeenkomsten met 24Kitchen
Is deze vergelijking met porno terecht? Vanuit het oogpunt van de manier van storytelling en grafische kwaliteit wellicht wel. Maar daar houden alle verdere gelijkenissen wat ons betreft direct op.
Cottee vergeet in zijn artikel te duiden op de verschillen die er zijn. Porno heeft niet als doel mensen te rekruteren. En, uitzonderingen daargelaten, de acteurs in pornofilms zijn geenszins het slachtoffer en komen daar zonder kleerscheuren vanaf. In het algemeen kiezen acteurs in pornofilms vrijwillig voor dit beroep en beleven daar ook enige bevrediging aan (al is het maar financieel).
Pornofilms dienen geen hoger doel. Ze zijn niet religieus van aard, proberen niemand te overtuigen en zijn zuiver bedoeld als vermaak en prikkeling van de zinnen. De vergelijking met porno is al even stupide als een vergelijking met kookprogramma’s op 24Kitchen. Ook kookprogramma’s zijn er in 2 varianten; die met de achtergrondverhalen en die waar het gaat om het eindproduct (de gebraden kip die uiteindelijk wordt opgegeten). Ook in kookprogramma’s wordt toegewerkt naar een climax. Ook in kookprogramma’s raken mensen in vervoering van het resultaat. En, net zo min als porno aanzet tot verkrachting, zet Rudolph van Veen niet aan tot obesitas.
- Seksspeeltjes cadeau geven? Dit is waar je op moet letten - 29 november 2023
- Boekrecensie: De verlangenlijst – Marise van der Boom - 27 november 2023
- Het Grote NBRplaza Ejaculatie Onderzoek - 24 november 2023
You might also like
Windows 10 ‘upgrade’ duikt alle porno op van man en laat dat aan zijn vrouw zien
15 Ongelovelijke pornoparodieën
Pornoactrice Mana Aoki op je wiskundeboek
Nieuwe regels verplichten pornosterren om veiligheidsbrillen te dragen
Voormalig pornoster Bree Olson legt uit waarom je als vrouw niet in de porno moet werken