De erotische kunst van Gerda Wegener

Gerda Wegener leefde van 1886 tot 1940. Daarna is ze lang vergeten, maar vrij recent is ze herontdekt. Nu zien we haar als een getalenteerde en moedige illustratrice, die in het begin van de twintigste eeuw hielp om de avant garde stijl in Parijs te bepalen. Maar bovenal was ze een onbevreesde en bevrijde vrouw, die pionierde met gendervrijheid en politiek activisme.

Geboren als Gerda Gottlieb, groeide ze op op het Deense platteland in de buurt van de stad Grenå. Ze toonde al op jonge leeftijd artistiek talent en studeerde ze aan de Koninklijke Deense Academie voor Schone Kunsten in Kopenhagen. Hier ontmoette ze Einar Wegener met wie ze trouwden in 1904. Einar was een getalenteerde kunstenaar, die Gerda aanmoedigde in haar avontuurlijke en onconventionele werk. Op dat moment waren realistische werken populair en daarom werd het werk van Gerda meestal als te modern beschouwd.

Gerda, Einar en Lili

Om te ontsnappen aan het conservatisme, vertrokken Gerda en Einar naar Italië. Later reisden ze door naar Parijs waar ze zich vestigden. Einar hield er van om zich te kleden in vrouwenkleren. Zodoende creëerde hij zijn alter ego Lili Elbe. Uiteindelijk leide dat ertoe dat Einar een man-naar-vrouw transgender. Ze onderging in 1930 de eerste bekende geslachtsveranderende operatie in de geschiedenis, om een jaar later te sterven toen de prille behandeling mislukte. Deze geschiedenis is de basis van de roman van David Ebershoffs, dat in 2015 is verfilmd in The Danish Girl (met Eddie Redmayne).

Illustratrice

Eenmaal in Parijs, dompelde het paar zich onder in de Boheemse levensstijl van die tijd. Ze raakten bevriend met kunstenaars, dansers en galeriehouders en werden vaak gezien op feesten en dansfeesten, gekleed in de laatste mode. Gerda’s kleurrijke grafische stijl en aandacht voor details vielen in de smaak bij de toenmalige tijdschriftredacteuren en ze vond gemakkelijk werk als illustrator voor Vogue, La Vie Parisienne en andere modetijdschriften. Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte Gerda regelmatig werk voor patriottische affiches.

Ze bleef in de jaren twintig in hoog aanzien staan; de Franse staat kocht drie van haar schilderijen en ze won twee gouden medailles op de Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes van 1925 voor haar boekillustraties en glas-in-lood.

Gedurende deze hele periode was Einar/Lili Gerda’s belangrijkste muze en steun gebleven, en toen hij in 1931 overleed was ze er kapot van. Binnen een paar maanden trouwde ze met Fernando Porta, een Italiaanse diplomaat en vliegenier die tien jaar jonger was, en verhuisde met hem naar Marokko. Ze bleef schilderen en signeerde haar schilderijen met Gerda Wegener Porta, maar het huwelijk was geen succes en ze scheidden in 1936. Gerda keerde in 1938 terug naar Denemarken en hield haar laatste tentoonstelling in Kopenhagen in 1939, maar tegen die tijd was haar werk uit de mode en stierf ze in relatieve obscuriteit.

Gerda Wegener’s kunst en haar eigen seksualiteit waren sterk met elkaar verbonden waren. Sensuele en seksuele intimiteit fascineerde haar. Er is gesuggereerd dat Einar en Gerda allebei wisten dat ze homoseksueel waren toen ze trouwden en hun relatie als dekmantel gebruikten, maar het is veel waarschijnlijker dat ze ontdekten dat ze er erg van genoten om samen de grenzen van het geslacht te verkennen, zowel met elkaar als binnen het libertijnse artistieke Parijs.

Hieronder zie je enkele voorbeelden van het werk van Gerda Wegener: