Wanneer heeft een vrouw een normale gezonde ‘sexdrive’ en wanneer is ze een nymfomane? En wat is eigenlijk het verschil tussen nymfomanie en seksverslaving bij vrouwen?

Deze vraag kregen we van een van onze lezeressen en dus gingen wij van NBRplaza op onderzoek uit.

Nymfomanie

Een vrouw wordt als nymfomane beschouwd als ze een libido heeft dat sterker is ontwikkeld dan in haar cultuur te doen gebruikelijk is. Omdat nymfomane een negatieve bijklank heeft, wordt ook wel gesproken van hyperseksualiteit.

Maar wanneer is er sprake van ‘bovenmatige’ seksuele drift? Dat blijkt niet zo makkelijk te meten. Als de seksdrift tot stress of problemen in de sociale leefomstandigheden gaat leiden, dan kan het gezien worden als een seksuele-functiestoornis volgens de DSM-IV (ICD F52.7). Als er sprake is van dwangmatig seksueel handelen gaat de wetenschap uit van een obsessieve-compulsieve stoornis.

Seksverslaving

De term seksverslaving wordt door wetenschappers sinds de uitgave van de DSM-IV gemeden. Dat komt omdat je aan seks niet echt verslaafd kunt zijn. Een verslaving impliceert dat er een soort van mechanisme is, zoals bij alcohol of drugs. Maar anders dan bij alcohol of drugs is de hoeveelheid seks niet te relateren aan eventuele problemen. Het gaat niet om de hoeveelheid maar om de impact die het heeft op het dagelijks functioneren van de persoon. Het is met seks niet anders dan met alle andere dagelijkse gewoonten van mensen; het kan problematisch worden als het gedrag extreem wordt. Seks is een basisbehoefte voor mensen, die in een enkel geval uit de hand loopt. Soms komt dat door het niet onder controle hebben van je basale impulsen. Voor anderen is het meer een obsessie. Voor weer anderen is het meer dwangmatig gedrag. Men spreekt dan ook liever van gedereguleerd compulsief gedrag dan van een verslaving.

Mensen die problemen hebben met hun eigen seksueel gedrag vinden vaak niet dat hun handelingen fout zijn, maar dat ze zelf fout zijn.

Cultuur

De termen ‘hyperseksualiteit’ en ‘nymfomanie’ komen oorspronkelijk uit de medische en psychiatrische wetenschap. De term nymfomane heeft een mannelijk equivalent:satyriasis, van het Griekse satyr. Het refereert aan een man met de oncontroleerbare drang tot seks en het onvermogen om een vaste relatie te hebben.

Nu weet ik bijna zeker dat je het woord nymfomane kende, maar nog nooit gehoord had van satyriasis voordat je dit artikel las, tenzij je ongelofelijk goed belezen bent. Hieruit blijkt een zekere dubbele standaard als het gaat om de acceptatie van de seksuele drift van mannen en vrouwen. Vrouwen die seksueel actief zijn, krijgen al gauw het stempel slet (waarvan niet eens een mannelijke variant bestaat), hoer, of nymfomane. Mannen die seksueel hyperactief zijn, zijn vooral, nou ja, mannelijk.

In 1771 schreef de Franse arts M.D.T. Bienville een artikel over nymfomanen. Hij gaf een aantal oorzaken van nymfomanie, waaronder “onzuivere gedachten, lezen van romans en eten van te veel chocolade”. Maar ook het “overgeven aan ‘heimelijke vervuiling’ (hij doelde op masturbatie) gaf hij als reden aan. In die tijd werden vrouwen naar een asiel verwezen, met de diagnose ‘oververhitte vagina’ of een ‘vergrote clitoris’.

De visie op nymfomanie veranderde door de jaren. Freud dacht dat het te maken had met onvolwassenheid en dat sommige vrouwen hun seksuele driften op meerdere mannen botvierden, omdat ze niet in staat waren om een orgasme te krijgen (bij één man). Vanaf de jaren ’50 werd er meer en vaker onderzoek gedaan en werd nymfomanie als een psychische stoornis gezien. Vanaf 1994 wordt alleen nog gesproken van gedereguleerd compulsief seksueel gedrag.

Dus wat hebben we nu geleerd?

Nymfomanie, zowel in de oorspronkelijke betekenis als in die van de volksmond, is een wat misleidende en ouderwetse term. Natuurlijk kan het zijn dat een vrouw, net als een man, een oncontroleerbare impulsieve dwang voelt tot seks. Zodra dat gedrag het nagenoeg onmogelijk maakt om nog normaal sociaal te functioneren wordt het ongezond.

Maar er is altijd voldoende ruimte voor vrouwen met een hoog libido. En dat zou er ook altijd moeten zijn. Vrouwen mogen, net als mannen, hun eigen seksuele behoefte voorop stellen en dat op geheel eigen wijze tentoon spreiden. Of dat nu met een oververhitte clitoris is, met een 50-tinten boekje, of door het eten van bergen chocola.