We kijken wat films en series. Op TV, op je tablet of zelfs op je smartphone. Met partijen als Netflix kun je op elk moment van de dag wel bewegende beelden bekijken. De verhalen die filmmakers ons vertellen beïnvloeden, misschien zonder dat we het weten, het beeld over de maatschappij waarin we leven. We nemen normen en waarden over die ons via het grote (of juist hele kleine) scherm aan ons worden voorgeschoteld. Langzaam gaan we geloven dat wat we zien ‘normaal’ is.
Helaas is niet alles wat we zien in een film normaal. Natuurlijk begrijpen we dat als het gaat om zombies en aliens, maar begrijpen we dat ook als datgene dat we zien veel subtieler is? Als het bijvoorbeeld gaat over de rolverdeling tussen mannen en vrouwen?
Als het gaat om de rol van vrouwen dan geven nog steeds veel films een bizar beeld. Ze moeten vooral jong en mooi zijn. Maar hoe weet je nu of een film een realistisch beeld geeft als het gaat om de rol van vrouwen? Dat kan vrij eenvoudig met de Bechdel test.
Wat is de Bechdel Test?
In 1985 vond Alison Bechdel het welletjes. Ze vond dat er te veel seksisme was op het witte doek. Ze schreef een stripje getiteld ‘The Rule’ in de serie ‘Dykes to Watch Out For’, waarin een stripfiguur vertelt dat ze alleen films kijkt waarin minstens twee vrouwen voorkomen, die met elkaar praten, over iets anders dan een man. Deze strip was de basis voor wat nu de Bechdel test heet.
De test is bijzonder simpel en al even effectief. Je kunt hem voor films gebruiken, maar ook voor TV shows, boeken, stripverhalen en andere media. Om te slagen voor de Bechdel test, moet een verhaal voldoend aan drie criteria:
Er moeten twee vrouwen in het verhaal voorkomen die bij naam worden genoemd.
De vrouwen moeten met elkaar spreken.
Het gesprek mag overal over gaan, behalve over een man.
Veel hedendaagse blockbusters en films met een Oscar nominatie falen voor deze test. We noemen ‘The Avengers’, ‘Tomb Raider’, ‘Toy Story’, ‘Ted’, ‘The Grand Budapest Hotel’, ‘The Social Network’, ‘Harry Potter’, ‘Ender’s Game’, ‘Her’, ’21 Jump Street’, ‘Avatar’, en zelfs ‘Monsters University’. Volgens de Bechdel Test Movie List zijn vooral oorlogs- en actiefilms grote overtreders van dit principe, maar eigenlijk gaan alle genres de mist in. Zelfs bij RomComs, een genre dat nog het beste van alle scoort, haalt slechts 60% de Bechdel test!
Nou en?
Dus? De Bechdel test laat ons zien dat nog steeds een eenzijdig mensbeeld wordt verspreid via de media. Films hebben de subtiele boodschap over de rol van vrouwen in onze maatschappij. Door voor jezelf de Bechdel test te doen, kun je beter beoordelen of een film of show een acceptabele boodschap verspreidt.
Want als er slechts één vrouw in het verhaal voorkomt, dan geeft dat een eenzijdig beeld. Het vereenvoudigt vrouwen tot een absurde eenheidsworst. In een doorsnee heldenfilm is de enige vrouw een slanke, jonge, blanke vrouw met dikke tieten en een tragische geschiedenis. In een comedy is het een slanke, blanke, jonge vrouw (type buurmeisje) met een kleine imperfectie zodat ze benaderbaar is door de mannelijke hoofdrolspeler.
Veel films hebben slechts één vrouwelijk karakter, waardoor er minder verschillende vrouwelijke personages kunnen worden uitgediept. Waar zijn de kleurlingen, lesbiennes, gezette vrouwen, veertigers, etc? Vrouwen kunnen zich nog maar met één personage identificeren. Terwijl mannen zich kunnen spiegelen aan Hulk, Iron Man, Captain America, Hawkeye, of Thor, zijn meisjes zelden de heldin.
En als er al twee vrouwen in een film spelen, dan praten ze slechts zelden met elkaar, omdat ze tegenpolen voorstellen. Ze zijn ofwel de sletterige slechterik, ofwel de maagdelijke huismus. Ze zijn de ultra zakelijke workaholic of de plichtsgetrouwe huisvrouw. Waar is de vrouw die net als velen gewoon een baan heeft en zowel van seks houdt als van haar kinderen? Als vrouwen interactie met elkaar hebben in een film, dan is er minder vaak een archetypische rolverdeling.
Maar als vrouwen wel met elkaar praten, dan gaat het gesprek vaak voornamelijk over de mannen in hun leven. Alsof de mannen hun hoogste prioriteit zijn. Een vrouw is in films vaak pas echt gelukkig als er een man in hun leven is; de prins op het witte paard. De mening van een man is belangrijker dan het geluk of de individualiteit van de vrouw.
De kritiek
Niet alle films die falen voor de test zijn seksistisch. Sommige films spelen zich af in een omgeving waar nu eenmaal weinig vrouwelijke personages te verwachten zijn. Denk bijvoorbeeld aan ‘The Shawshank Redemption’ (in een mannengevangenis), ‘Gravity’ (slechts twee karakters, een man en een vrouw), of ‘The Name of the Rose’ (in een middeleeuws klooster). Een film als ‘Antichrist’ bevat überhaupt maar twee personages (een man en een vrouw). En ook films die wel slagen kunnen nog steeds seksistisch zijn.
Een ander punt van kritiek is dat de test de focus legt op het geslacht van de belangrijkste karakters in de film. Waarom zou een vrouw zich niet kunnen identificeren met een personage als Martin Luther King?
Films die succesvol zijn
Gelukkig is er een kentering waarneembaar. Volgens een artikel op Vocativ deden films die de Bechdel test doorstonden het veel beter dan films die dat slechts gedeeltelijk deden. Hoewel slechts 17 van de top 50 films de test haalden, werd er met die films twee keer zoveel geld verdiend dan met de films die faalden.
We zeggen niet dat je de films die de test niet halen niet moet kijken. Pas de Bechdel test gewoon zelf eens toe op de films die jij kijkt en voer eens een discussie met je vrienden en vriendinnen over het mensbeeld dat de film jou geeft. Bechdel zelf heeft haar strip nooit bedoeld als een test, maar uitsluitend als kritiek op het eenzijdige beeld in de media.
