Er zijn een paar dingen waar we hier op NBRplaza eigenlijk nooit over schrijven: Politiek en kritiek op anderen. Maar nu moet ons toch iets van het hart. Gisteren raakten we verzeild in een discussie die pijnlijk duidelijk maakte dat de beroemde ‘50 shades‘ trilogie niet alleen heeft gezorgd voor meer aandacht voor BDSM, maar ook voor veel misverstanden. En als zelfs relatietherapeuten daardoor in verwarring raken, lijkt het tijd om voor eens en voor altijd een aantal misverstanden de wereld uit te helpen.

Het begon allemaal met een discussie op Twitter. Caroline Franssen is een relatietherapeut die een RelatieAPK aanbiedt en daarmee stellen meer intimiteit en fijnere sex in je relatie belooft. Op haar website schrijft ze: “Na alle aandacht voor vijftig tinten grijs, stel ik voor om deze valentijn juist eens op een hele subtiele manier contact te maken met je partner. Ook zonder machtsspelletjes kun je je partner tot ongeëvenaarde overgave brengen.‘”. Dat schoot vele BDSM liefhebbers in het verkeerde keelgat. Want het impliceert dat BDSM niet subtiel is. In een reactie (die ze inmiddels heeft verwijderd, omdat wij haar hadden beschuldigd van gebrek aan empathisch vermogen) op onze kritiek zegt ze dat ‘kettingen en zwepen alles behalve subtiel zijn’ en dat ‘ze in haar praktijk een sessie onmiddellijk afbreekt zodra een van de partijen macht inzet als wapen”.

Over ’50 Tinten’

Voor iedereen die het niet heeft gelezen: de ’50 Tinten’ trilogie is een bestseller van een Amerikaanse schrijfster. Het gaat over de verhouding tussen de puissant rijke meneer Grey en een studente, Anastasia Steel. Grey is door gebeurtenissen in zijn jeugd verknipt en kan daardoor alleen nog een BDSM relatie aangaan, waarin hij domineert en van zijn partner een onderdanige rol verwacht. Anastasia is nieuwsgierig en gaat in op zijn aanbod.

Even voor de duidelijkheid: wij hebben de Nederlandse vertaling gelezen, zijn geen gediplomeerd relatietherapeut, noch sexuoloog. Maar we zijn wel intelligent, hebben de nodige theorie tot ons genomen tijdens onze studie en hebben daarnaast ook wat levenservaring en een goed gevulde boekenkast.

De ’50 Tinten’ trilogie is niets meer dan een veredelde ‘Bouquet reeks‘. Het is slecht geschreven (of slecht vertaald), de karakters hebben onvoldoende diepgang en zijn onrealistisch:

– Christian Grey is geadopteerd en heeft voor zijn 30ste op eigen kracht een wereldwijd imperium opgebouwd met de verkoop van landbouwmachines. Als het nou nog internettechnologie was geweest, dan hadden we zijn miljardenkapitaal nog gesnapt. Maar landbouwmachines? Serieus?

– De enige reden dat Grey zo jong is, is waarschijnlijk omdat het in het puriteinse Amerika ondenkbaar is dat een jonge studente het met een oudere man zou doen. Dat is jammer, want in BDSM relaties is de ervaring van de dominante partij juist belangrijk in het bepalen en bewaken van de grenzen.

– Anastasia is studente, woont op kamers en is nog maagd. Yeah right.

– Elk orgasme dat Anastasia krijgt is op dezelfde wijze beschreven. Wij hebben al tienduizenden orgasmes gehad, maar er was er niet één hetzelfde als een vorige.

– De fascinatie van Grey voor BDSM kan natuurlijk alleen voortkomen uit misbruik in zijn jeugd. Want ‘normale’ mensen doen zoiets niet.

– Enzovoorts enzoverder.

Kortom, het is een grappig boek en voor mensen die niet zo veel gewend zijn kan het een blosje op de wangen toveren. Het is fijn als het daardoor een impuls geeft aan uitgebluste relaties en mensen inspireert om te experimenteren met kinky seks. Wat het boek niet doet, is een realistisch beeld schetsen van een BDSM relatie. Laat dat dan ook duidelijk zijn.

Waarom zo boos, NBRplaza?

We begrijpen best dat mensen die geen enkele weet hebben van BDSM, behalve wat ze hebben gelezen in ’50 Tinten’, tot verkeerde conclusies komen. Wat ons irriteert is dat mensen oordelen over dingen die ze niet kennen. Wat het erg maakt is dat relatietherapeut Franssen onvoldoende onbevooroordeeld is. We analyseren:

1. “Vijftig tinten grijs? Ook subtiel contact is heel opwindend!”: De titel van het artikel op haar website impliceert dat BDSM niet subtiel is. Niets is minder waar. Je zou die conclusie makkelijk kunnen trekken als je aanneemt dat BDSM alleen gaat over slaan met zwepen en elkaar pijn doen. Maar bij BDSM is juist het prikkelen van de zintuigen door rollenspellen, mindplay en fantasie belangrijk.

2. Vervolgens begint Franssen een verhandeling over blinddoeken en het spelen met zintuigen (proeven, horen, voelen, ruiken). Dat zou een alternatief moeten zijn voor ‘de machtsspelletjes’. Ook hier slaat ze de plank mis. Ja, spelen met zintuigen is erotisch. Maar de beschrijving die ze geeft is juist een beschrijving van een ultiem BDSM machtsspel, en niet (zoals ze zegt) een alternatief daarvoor.

3. Als je een aantal reacties krijgt van mensen met kennis van zaken, dan verwijder je die niet, maar dan ga je de discussie aan. Een relatietherapeut die op deze manier ‘voor betere communicatie’ denkt te kunnen zorgen, zit er naast. Flink naast.

4. BDSM, en alle andere vormen van seksuele relaties, moeten gebaseerd zijn op wederzijds vertrouwen, respect en gelijkwaardigheid. En ja, ook bij BDSM is daar sprake van. Ook al lijkt dat niet het geval als één van de partners is vastgebonden en de ander domineert. Bedenk dat bij BDSM de aandacht volledig is gericht op de ander. Dat geldt voor zowel de dominante als de onderdanige. Als er iets tantra is, dan is dat het wel. Ervaren beoefenaars stellen “R5V” als voorwaarde: Respect, Vertrouwen , Veiligheid, Verantwoordelijkheid, Voorzichtigheid en Vrijwilligheid. Zodra de machtsverhoudingen scheef zijn, of dominantie omslaat in misbruik, dan is er iets goed mis. Maar dat staat helemaal los van BDSM. Ook in een relatie waarin alleen vanilleseks voorkomt, kan onvrijwillige seks leiden tot verkrachting.

5. Stel dat je als stel bij een relatietherapeut komt, en één van de partijen heeft onderdanige of dominante gevoelens. Hij of zij wil experimenteren met BDSM, maar de partner twijfelt. Je zal maar bij iemand als Franssen terecht komen. Iemand die direct een oordeel heeft. Die niet open staat voor ‘afwijkend’ seksueel gedrag. Een therapeut die niet empathisch is en zich onvoldoende kan inleven in de fantasie en behoefte van de patiënt. Iemand die zegt: “Nee, geen machtsspelletjes! Hou daar onmiddellijk mee op!” Is dat niet net zo erg als iemand aan de hersenen opereren wanneer daar geen reden toe is.